Waarom worden we gelukkig van koffie?

Koffie en geluk lijken hand in hand te gaan. Voor velen (lees: onszelf) is dat eerste kopje in de ochtend een moment van puur genot. Maar waarom worden we gelukkig van koffie? Wat gebeurt er in ons brein (en misschien wel in ons hart) wanneer we die eerste slok nemen? In deze blog duiken we in de psychologische effecten van ons favoriete drankje.

Cafeïne

Zoals we weten, bevat koffie cafeïne. We hebben eerder geschreven over wat cafeïne doet met je lichaam. Maar het heeft ook invloed op onze stemming. Zonder het te ingewikkeld te maken: cafeïne stimuleert ons centrale zenuwstelsel en beïnvloedt de chemische balans in onze hersenen. Het verhoogt de niveaus van dopamine en noradrenaline. En laten dat nu nét de neurotransmitters zijn die bijdragen aan gevoelens van geluk en euforie (Nehlig et al., 1992)¹. Dit verklaart waarom we ons alert en vrolijk voelen na een kop koffie. Sterker nog, de effecten van cafeïne lijken verrassend veel op die van verliefdheid! Beide zorgen voor een opgewekte stemming en verhoogde alertheid.

Let wel op: te veel cafeïne kan je juist onrustig maken. Zorg dus voor de juiste balans in je koffieconsumptie, zodat je optimaal kunt genieten van je kop koffie.

Rituelen en gewoonten 

Rituelen en gewoonten bieden een gevoel van controle in ons leven, wat essentieel is voor het welzijn. Psychologisch gezien geven rituelen ons comfort: je brein weet wat het kan verwachten, waardoor je kunt ontspannen en je gelukkiger voelt (Brooks et al., 2016)². Dit geldt ook voor koffie. We associëren koffie vaak met positieve ervaringen, zoals een moment van rust, wat bijdraagt aan ons geluksgevoel. Het bereiden van een espresso of het zetten van filterkoffie kan zelfs een mindfull moment zijn, waarbij je volledig je aandacht richt op de handeling. Het biedt een kans om te ontsnappen aan de drukte van de dag en simpelweg te genieten van het moment.

Sociale verbinding

Sociale interactie is een van de belangrijkste menselijke behoeften en heeft een positief effect op onze mentale gezondheid (Psycholoog.nl, z.d.)³. Het zorgt ervoor dat we ons gelukkiger en meer ondersteund voelen, en helpen ons om beter met stress om te gaan. In de kracht van specialty coffee lees je dat koffie hier een belangrijke rol in speelt, het is een symbool van verbondenheid. Het drinken van een kop koffie samen brengt mensen bij elkaar, of het nu met vrienden, familie of zelfs onbekenden is. Koffie kan dienen als een laagdrempelige manier om contact te leggen en verbinding te maken. Dit versterkt ons gevoel van verbondenheid, wat weer goed is voor ons welzijn.

Geur en smaak

Er gaat weinig boven de geur en smaak van vers gezette koffie. Maar wist je dat alleen de geur al iets bijzonders doet met ons brein? Zonder dat je het doorhebt, activeert het je limbisch systeem – het deel van je hersenen dat emoties en herinneringen aanstuurt (Sabater, 2022)⁴. Daarom roept koffie vaak associaties op met gezellige koffie-dates, relaxte ochtenden of productieve werkmomenten.

Het grappige is dat dit effect grotendeels mentaal is. We geloven dat koffie ons energie en focus geeft, en die overtuiging alleen doet al veel. Zelfs zonder een slok te nemen, kan alleen het aroma je een opgewekt en opgeladen gevoel geven. Placebo of niet: als het werkt, dan werkt het!

Waarom worden we gelukkig van koffie?

Of je nu geniet van de cafeïne-kick, de vertrouwde rituelen, de gezelligheid van een koffie-date, of gewoon het feit dat je even je neus in een zak koffiebonen stopt en je opgeladen voelt: koffie heeft een positief effect op ons. Het is niet alleen de smaak of het aroma, maar ook de kleine momenten die het doen.

Toch, een kleine disclaimer: alleen omdat iets ons die snelle dopamine-boost geeft, betekent dat niet per se dat het bijdraagt aan ons algemene geluk. Alles bij elkaar genomen, als koffie een onderdeel van je dagelijkse routine is, is het waarschijnlijk op de een of andere manier goed voor je gezondheid (Ross & Ross, 2023)⁵. 

Dus, wij gaan gauw een cortado zetten!