Cafeïnemetabolisme: vrouwen vs. mannen

Wist je dat cafeïne anders werkt in het lichaam van vrouwen dan bij mannen? Uit verschillende onderzoeken blijkt dat vrouwen cafeïne langzamer afbreken dan mannen. Dat betekent dat cafeïne langer in hun bloed blijft zitten en dus ook langer effect heeft, en dat kan problemen geven met slapen.

Cafeïnemetabolisme in het kort:

Waarom werkt cafeïne bij vrouwen anders?

Vrouwen breken cafeïne langzamer af dan mannen, en dat komt vooral door hormonale verschillen. Het vrouwelijke hormoon oestrogeen vertraagt het enzym (CYP1A2) dat verantwoordelijk is voor het afbreken van cafeïne in het lichaam. Daardoor blijft cafeïne langer actief. Dit effect is nóg sterker bij vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken of zwanger zijn, omdat hun oestrogeenspiegels dan hoger zijn. Uit onderzoek blijkt ook dat vrouwen na het drinken van cafeïne hogere concentraties in hun bloed hebben, en minder van de stoffen waarin cafeïne normaal wordt afgebroken. Dat alles wijst erop dat cafeïne bij vrouwen trager wordt verwerkt en dus langer invloed kan hebben op bijvoorbeeld je slaap.

Wat betekent dat concreet?

• Bij gelijke inname blijft cafeïne bij vrouwen langer in het lichaam aanwezig.
• Daardoor zijn de stimulerende effecten ook sterker en langduriger.
• Vrouwen melden vaker slapeloosheid of rusteloze nachten na het drinken van koffie of energiedrank.

Wat zijn de gevolgen?

Uit meerdere studies blijkt:

• Vrouwen rapporteren vaker slaapproblemen na cafeïne-inname.
• De negatieve effecten van cafeïne op slaap zijn duidelijker aanwezig bij vrouwen dan bij mannen.
• Toch zijn de officiële richtlijnen voor cafeïnegebruik niet aangepast op geslacht. Iedereen krijgt hetzelfde advies: max. 400 mg cafeïne per dag (gelijk aan 4 koppen koffie).

Het langzamere metabolisme van cafeïne bij vrouwen kan bijdragen aan een verhoogde gevoeligheid voor de stimulerende effecten ervan, wat leidt tot slaapproblemen. Een studie toonde aan dat vrouwen veel vaker negatieve effecten, zoals slapeloosheid, rapporteerden na cafeïne-inname dan mannen.

Bovendien is cafeïneconsumptie geassocieerd met slaapstoornissen en een kortere slaapduur bij vrouwen, terwijl dit verband bij mannen minder duidelijk is. 

Dus wat kun je doen?

Als je merkt dat je slecht slaapt na koffie, cola of energiedrank:

• Drink geen cafeïne na 14:00 uur (voor vrouwen mogelijk zelfs eerder).
• Let op “verborgen” cafeïne in producten, zoals groene thee, chocolade of pijnstillers.
• Overweeg om je cafeïne-inname te beperken, zeker rondom je menstruatie of bij gebruik van hormonale anticonceptie.

Conclusie

Wetenschappelijk bewijs laat zien dat vrouwen cafeïne trager afbreken dan mannen en daardoor gevoeliger zijn voor de effecten, zoals slaapproblemen. Hoewel de officiële richtlijnen daar nog geen rekening mee houden, heb je zelf wél invloed op hoe je met cafeïne omgaat. Merk je dat je slechter slaapt? Dan is het de moeite waard om eens te experimenteren: kies wat vaker voor een decaf, drink je laatste koffie wat eerder op de dag, en voel wat voor jou werkt. Zo neem je je nachtrust, en je energie, weer in eigen hand.

Bronnen