Je winkelwagen is momenteel leeg!
In het grote koffie woordenboek vind je de meestgebruikte termen die je tegen komt in de koffiewereld. Van technieken tot koffiesoorten, termen om smaak mee te beschrijven en nog veel meer! Veel van deze termen vind je terug in onze blogs. Lees je er een en kom je een voor jou onbekend woord tegen? Pak ons koffiewoordenboek er dan bij voor een korte, duidelijke uitleg. Doordat koffie een internationaal product is, zitten er veel engelse termen tussen. Deze worden door barista’s over de hele wereld gebruikt.
A
Om de status van specialty koffie te verdienen, moet de koffie 80 punten of meer binnen het classificatiesysteem behalen. Er is geen universeel classificatiesysteem en hebben de producerende landen vaak hun eigen systemen.
In het Afrikaanse systeem worden ‘AA’-bonen beschouwd als de hoogste kwaliteit. Deze klasse wordt vaak gebruikt tussen branders en de boeren. Bonen van AA-kwaliteit worden vanwege hun hogere kwaliteit meestal verkocht voor een hogere prijs.
‘AB’ bonen bestaan uit een combinatie van bonen met maaswijdte 16 en maaswijdte 15. Deze maaswijdte verwijst naar de grootte van de maling van koffiebonen, die bepaalt hoe fijn of grof de koffiebonen zijn gemalen voordat ze worden gebruikt om koffie te zetten.
Over het algemeen worden de ‘AB’-bonen beschouwd als een meer standaard formaat en maken ze ongeveer 30% uit van de jaarlijkse koffieproductie van Kenia.
De aciditeit van koffie zegt iets over de zuurgraad en is niet per se iets slechts! Het is zelfs heel belangrijk voor een goede koffie of espresso. Positieve aciditeit zorgt voor fruitige en frisse smaken. Aan de andere kant kan negatieve aciditeit zorgen voor onprettige zure smaken. De hoogte waarop de koffieplant groet, het verwerkingsproces van de boon en de branding hebben invloed op de aciditeit van koffie.
Aeropress is een filterkoffie zetmethode die gebruik maakt van luchtdruk. Door de druk wordt het water door de gemalen koffie geperst. Een aeropress combineert verschillende methoden waardoor je er verschillende koffies mee kunt zetten.
Als je op zoek bent naar een lekker dessert met koffie, is een affogato heerlijk om te maken! Een affogato bestaat uit een of twee bolletjes vanille ijs in een koffiekopje, waar je een verse espressoshot overheen laat lopen. Tip! Je kunt ook andere soorten ijs gebruiken, zoals affogato karamel ijs
In het proces van koffie proeven, ook wel cupping, let je op verschillende aspecten van de koffie. Je doorloopt als het ware verschillende fases en één hiervan is de aftertaste. Na het daadwerkelijk nemen van een slok, is de aftertaste de smaak en het gevoel dat achterblijft in je mond.
Deze koffie ontstond niet lang na de tweede wereldoorlog toen Amerikaanse soldaten de koffie in Italië te sterk vonden en ze daarom hun espresso aanlengden met water. De americano was geboren!
Coffea arabica is de populairste plant waar de koffiebes aan groeit. De koffieboon die in de bes zit, wordt verwerkt en gebrand om uiteindelijk als Arabica boon verkocht te worden. Specialty Coffee is bijna altijd Arabica koffie, omdat de boon uit deze plant zeer gevarieerd is en hele bijzondere smaken kan bevatten afhankelijk van hoe en waar deze plant groeit.
Koffiearoma is simpel gezegd de geur van vers gezette koffie. Het kan de smaakeigenschappen van de bonen benadrukken, die de meeste smaakpapillen niet precies kunnen identificeren. Als je heet water op je gemalen koffie giet komen al deze geuren vrij. Er zijn zoveel verschillende soorten bonen en brandmethoden dat je allerlei geurtjes kunt ontdekken, van fruitig en bloemig tot nootachtig en kruidig!
Sommige bonen passen perfect bij een filterzetmethode, terwijl andere beter tot hun recht komen in een espresso. Affinity verwijst naar de manier waarop bepaalde koffiebonen zich verhouden tot specifieke zetmethoden en helpt bij het kiezen van de beste boon voor de gewenste koffiebeleving.
B
Als je een espressomachine schoonmaakt, doe je dit onder andere door middel van backflushing of blindfilteren. In plaats van een filterbakje, plaats je een blind filter in de piston(s). Hierdoor circuleert het water onder druk door de zetgroep en worden oude koffieresten en oliën weggespoeld.
Een lekkere espresso heeft een balans tussen zuren, bitters en andere smaken in de espresso. Als deze smaken niet in de juiste verhouding in de extractie aanwezig zijn, is de espresso uit balans en smaakt deze niet lekker; erg bitter of zuur.
Iemand die specialistische kennis heeft over koffiebonen en espresso en hiermee de beste koffie dranken maakt. Wat ons betreft horen daar ook latte art skills bij!
Koffiebonen zijn de zaadjes uit de koffiebes, die groeit aan een koffieplant zoals de Coffea Arabica. De koffiebes is rood van kleur en bevat 2 koffiebonen die door veschillende vliesjes worden omringd. De bes zelf heeft een zachte schil en is zoet van smaak als deze rijp is.
Dit Italiaanse merk heeft verschillende perculators en Moka pots op de markt gebracht waarmee je koffie kunt zetten. De kenmerkende aluminium koffiekan is in gebruik vergelijkbaar met een koffiepot, maar met bialetti’s zet je Italiaanse espresso. Dit is anders dan wat wij binnen de Specialty Coffee onder espresso verstaan en zit een beetje tussen filterkoffie en espresso in met sterke en bittere smaak. Een bialetti perculator maakt namelijk geen gebruik van de hoge druk die je nodig hebt om een espresso te zetten.
Dit is een van de smaken die je in een espresso vindt. Je kunt deze smaak achterop je tong extra waarnemen. Een espresso bestaat uit laagjes waarvan één de bitters bevat. Dit is de laatste laag die in je kopje terechtkomt. In een goede espresso zijn deze laagjes in balans. Als deze overwegend bitter smaakt, is de doorlooptijd waarschijnlijk te lang.
Deze soort koffiebonenmolen werkt aan de hand van een mesje dat bevestigd is aan de motor. Deze molens zijn vaak goedkoper, maar met een reden. Deze manier van malen geeft een zeer ongelijke maling doordat de mesjes de koffiebonen als het ware kapotbreken in plaats van malen. Voor een goede espresso wil je gebruik maken van een burr grinder.
Deze term zegt iets over de herkomst van de koffiebonen. In een blend zitten verschillende soorten koffiebonen vanuit verschillende landen of regio’s.
Een blind filter heeft geen gaatjes zoals een gewoon filter. Daardoor blijft het water in de piston in plaats van erdoorheen te lopen. Op deze manier wordt de zetgroep gespoeld, welk proces ook wel backflushing of blindfilteren wordt genoemd.
Bij koffie zetmethodes die gebruik maken van opgieting of een filter, schenk je bij de start een klein beetje water op de koffie, zodat alle koffie vochtig is. Je schenkt het hete water van binnen naar buiten in cirkelende bewegingen op de koffie. Hierdoor komt er koolstofdioxide uit de gemalen koffie vrij en lijkt de koffie open te bloeien zoals een bloem.
Dit zegt iets over het mondgevoel van de koffie of espresso. De body kan bijvoorbeeld vol zijn of stevig.
Op 10 mei 1773 werd The Tea Act door het Britse parlement aangenomen. Deze wet zorgde ervoor dat de Britse Oost-Indische Compagnie een monopolie kreeg op de verkoop van thee in Amerikaanse koloniën. De wet werd ingevoerd om de B.O.I.C uit de schulden te krijgen. The Tea Act was echter voor de Amerikanen de druppel na verschillende beleids- en belangstingmaatregelen die de Britten hadden opgelegd. Hoewel de maatregelen niet waren bedoeld om de Amerikanen tegen te werken, was The Tea Act de aanjager van de Boston Tea Party; kolonisten (Sons of Liberty) die uit protest de schepen van de Britse Oost-Indische Compagnie bezetten en 340 kisten thee over boord gooiden. De Boston Tea Party was ook belangrijk voor de populariteit van koffie in Amerika en Amerikaanse koloniën, mede uit protest tegen thee.
Dit is een ras van de Coffea arabica. Bourbon is een variant van de Arabica plant die op grote hoogtes groeit én een zeer goede kwaliteit heeft.
Het zetten van een dubbele espresso shot duurt gemiddeld tussen de 25 en 35 seconden. Deze tijd noem je de brew cycle.
De verhouding van gemalen koffie en de extractie. Over het algemeen houden wij een brew ratio van 1:2 aan waarbij we met 18 gram gemalen koffie, 36 gram gezette vloeibare espresso zetten.
Een andere factor die de smaak van jouw espresso beïnvloedt, is de ‘brew temperature’, de temperatuur van het water bij het zetten van espresso of koffie. Te heet water kan zorgen voor over-extractie en koud water onttrekt juist te weinig aroma’s aan de koffie. Voor een espresso gebruik je een andere brew temperature dan voor een filterkoffie.
Ook wel doorlooptijd; de tijd die het kost voor het water om door de gemalen koffie te lopen, vanaf de tijd dat je het water aanzet bij een espresso of opgiet bij filterkoffie.
Een burr grinder bestaat uit twee maalschijven waarvan je de onderlinge afstand kunt aanpassen. De koffiebonen worden pas doorgelaten als ze precies de afmeting hebben om tussen de maalschijven door te kunnen. Hierdoor zorgt een burr grinder voor een consistente maling. Dit komt ten goede aan de smaak van je espresso. Een goede koffiebonenmolen is onmisbaar als je van kwalitatieve koffie houdt. Je kunt beter investeren in een goede koffiebonenmolen dan de duurste espressomachine.
Deze methode houdt in dat je na het zetten van de espresso pas water toevoegt. Het water omzeilt dus het filter in zijn geheel, vandaar de term ‘bypass’.
Barista-competities zijn evenementen waar barista’s strijden om hun vaardigheden te tonen in het maken van de perfecte koffie, inclusief espresso, latte art en andere koffiedranken. Deze competities helpen de creativiteit en vakmanschap in de koffiewereld te bevorderen.
C
Een caffè crema is een espressodrank die oorspronkelijk uit Zwitserland komt en ook in Duitsland, Oostenrijk en Noord-Italië wordt gedronken.1 De koffie wordt ook wel Swiss Caffè crema genoemd en heeft een espresso als basis, die je langer laat doorlopen. Het is dus een langgerekte espresso, net als een lungo, maar met net andere verhoudingen.
1Bron
Deze koffiedrank serveer je in een hoog glas of een grote mok en bestaat voor 1/3 deel uit een espresso en voor 2/3 deel uit warme melk die je op de espresso schenkt. In tegenstelling tot een latte macchiato, zit er op een caffè latte geen melkschuim.
Dit is de eerste stap in het maken van latte art. Je maakt het canvas door de gestoomde melk in de espresso te laten vallen en goed te ‘mengen’, zodat je een egaal lichtbruin vlak krijgt. Hier kun je vervolgens je latte art figuur op schenken.
Een cappuccino bestaat uit espresso, warme melk en melkschuim in drie gelijke delen. Deze populaire koffiedrank is opgebouwd uit een espresso waar je de gestoomde melk doorheen schenkt en die je afmaakt met een laagje melkschuim bovenop. Een cappuccino gaat in een kopje van ongeveer 150-200 ml.
Catuai is een gekweekte koffiesoort (cultivar), die ontstond als hybrid, oftewel natuurlijke kruising, tussen Mundo Novo (Typica x Bourbon kruising) en Caturra (een natuurlijke Bourbon mutatie). De soort is door het IAC (landbouwkundig instituut) in Brazilië gekweekt en werd in 1968 geïntroduceerd in de koffieproductie. Catuai is een dwergformaat koffieplant die hierdoor dicht op elkaar geplant kan worden. Hij is hoog in productiviteit, maar relatief vatbaar voor ziektes en komt voor met rode en gele bessen.
Cattura is een koffiesoort die afstamt van de Bourbon-variëteit en bekend staat om zijn hoge opbrengst en goede kwaliteit. De plant is klein van formaat, waardoor hij makkelijker te onderhouden is en goed bestand is tegen wind. Cattura-koffie wordt vooral verbouwd in Latijns-Amerikaanse landen en staat bekend om zijn heldere aciditeit en zoete, gebalanceerde smaak.
C-grade koffiebonen behoren tot de lagere kwaliteitsklassen en worden vaak gebruikt voor commerciële koffiemelanges of instantkoffie. Deze bonen hebben meestal meer onvolkomenheden en een minder uitgesproken smaakprofiel dan specialty koffie. Hoewel ze minder complex zijn, worden ze nog steeds veel gebruikt in de koffiemarkt vanwege hun toegankelijkheid en betaalbaarheid.
Complexiteit in koffie betekent dat je verschillende smaken kunt proeven terwijl je het drinkt. Het kan bijvoorbeeld een mix zijn van fruitige, bloemige of nootachtige smaken die elkaar afwisselen. Hoe meer verschillende smaken je herkent, hoe complexer de koffie is. Dit komt vaak voor in kwaliteitskoffie, waar alles van de oorsprong tot de manier van branden invloed heeft op die rijke, gevarieerde smaak.
Dit goudkleurige laagje op een espresso kan iets zeggen over de kwaliteit van de drank in jouw kopje. Net handlezen! De kleur, consistentie en dikte vertellen je wat over de extractie. De crema moet een stevig, dun laagje zijn zonder belletjes. Een goede crema is ook heel belangrijk voor latte art omdat je hier het canvas ‘doorheen’ creëert.
Non-profit organisatie die zich inzet voor farmer identification. De Cup of Excellence geeft kleine koffieboeren de kans om de koffiewereld te laten zien wat ze in huis hebben. Deze zelfstandige boeren zijn vaak onzichtbaar, terwijl ze hele bijzondere koffies hebben. De belangrijke waarden in de Specialty Coffee, transparantie en erkenning van de koffieboer, komen voort uit de Cup of Excellence. Dankzij de Cup of Excellence komen ook hele andere smaakprofielen naar boven dan die men gewend is van een land. Op deze manier kunnen hele nieuwe regio’s op de kaart worden gezet en kunnen gemeenschappen die eerst onbekend waren, opbloeien door de erkenning van de waarde van het gebied waar ze wonen.
Filterkoffie die je koud zet. Hoe maak je cold brew koffie? Makkelijker dan je denkt! Je hebt namelijk alleen koffie, water en een beetje geduld nodig.
Geen koffie, maar thee! Maar dan wel weer van koffie. Ben je de draad al kwijt? Cascara is thee die je van gedroogde koffiebessen maakt. Koffie wordt gemaakt van de koffieboon die in de koffiebes zit. En van de koffiebes, kun je dus thee maken.
Dit is een soort glazen pot met een metalen filter en een deksel, waarmee je filterkoffie zet. Een French press is een voorbeeld van een cafetière.
Een benaming die vooral door Q-graders wordt gebruikt; een clean cup is een koffie met een uniforme smaak, waar geen defects (afwijkingen) in zitten.
Wat is channeling? Dit fenomeen zorgt voor zure of bittere koffie doordat.hetwater in ‘kanaaltjes’ door de gemalen koffie loopt. Het water raakt niet alle koffie, waardoor een disbalans ontstaat in de smaak.
Deze koffie bestaat uit een enkele shot espresso, afgetopt met een gelijk deel gestoomde melk.
Een cupper is een professionele koffieproever.
Wat is cupping? Een proeverij van koffie waarbij onder andere de geur, aroma en smaak van koffiebonen wordt beoordeeld. Dit gebeurt onder dezelfde omstandigheden, volgens richtlijnen van de Specialty Coffee Association zodat je de koffie op de meest pure en eerlijke manier kunt proeven en beoordelen.
Canephora is de wetenschappelijke naam voor Robusta koffie, een van de twee belangrijkste soorten koffiebonen, naast Arabica (Coffea arabica). Robusta heeft een hoger cafeïnegehalte en een sterkere, bittere smaak in vergelijking met Arabica. Het groeit meestal op lagere hoogtes en is beter bestand tegen ziekten en klimaatomstandigheden. Door de intensiteit en de hogere cafeïne-inhoud wordt Robusta vaak gebruikt in blends voor espresso’s, waar het een vollere body en een stevige crema geeft. Fine Robusta wordt nu ook steeds populairder, dit is de specialty kant.
D
In het verwerkingsproces van bes tot koffieboon wordt de pulp van de bes verwijderd. Afhankelijk van welke verwerkingsmethode er gebruikt wordt, vindt depulping op een andere stap plaats en wordt het door een machine of met de hand gedaan. Lees je meer over de processing van koffiebonen.
Een defect in koffie is als een steentje in je schoen tijdens een wandeling: het maakt alles minder fijn! Een defect in koffie verwijst naar een probleem met de koffieboon, zoals beschadigingen of onvolkomenheden die de smaak beïnvloeden. Dit kan bijvoorbeeld komen door slechte opslag, verkeerde verwerking of insecten die de bonen aantasten. Defecten kunnen de smaak van de koffie negatief beïnvloeden, waardoor de koffie minder lekker of zelfs onaangenaam kan zijn. Kwaliteitskoffie heeft zo min mogelijk defecten, zodat je de beste smaken kunt proeven.
Welke manier van processing dan ook wordt gebruikt, in ieder verwerkingsproces worden de koffiebonen op een bepaald moment te drogen gelegd. Bij de ene methode drogen de koffiebonen in de buitenlucht, op droogbedden of patio’s.
DBC, oftewel de Dutch Barista Championships, is een jaarlijkse competitie waarin barista’s hun vaardigheden laten zien aan een team van juryleden. De winnaar vertegenwoordigt Nederland op de World Barista Championships.
Direct trade is als de snelle, eerlijke versie van koffie kopen. Het betekent dat branders en koffieboeren rechtstreeks met elkaar handelen, zonder tussenpersonen. Hierdoor krijgen de boeren vaak een betere prijs voor hun koffie, en kunnen branders zich verzekeren van hoge kwaliteit en duurzame productie. Het is een win-win, want de koffieboeren worden eerlijk beloond en jij krijgt koffie van topkwaliteit in je kop!
Een doppio bestaat uit een dubbele espresso.
De doorlooptijd van een espresso is de tijd die het water nodig heeft om door de gemalen koffie te lopen tijdens het zetten van de espresso. Ideaal gesproken ligt deze tussen de 25 en 30 seconden. Als de doorlooptijd te lang is (dus boven de 30 seconden), worden er te veel bitters uit de koffie onttrokken, wat de espresso een te bittere smaak kan geven. Als de doorlooptijd te kort is, krijg je juist een te zure of dunne espresso. Het vinden van de juiste doorlooptijd is dus essentieel voor een gebalanceerde en lekkere koffie!
Drip coffee, ofwel filterkoffie, is een van de meest populaire manieren om koffie te zetten. Bij deze methode wordt heet water langzaam over gemalen koffie gegoten, waarna het door een filter in je koffiepot of kopje druppelt. Het resultaat is een milde, schone koffie met een heldere smaak. Het fijne van drip coffee is dat je de smaak goed kunt afstemmen door de hoeveelheid koffie en water te variëren. Simpel, maar toch heel lekker!
De geur van versgemalen droge koffie, voordat er water aan wordt toegevoegd. Dit aroma geeft een eerste indruk van de smaakprofielen in de koffie.
E
Espresso is een kleine, sterke koffie die gemaakt wordt door heet water onder druk door fijn gemalen koffie te persen. Het heeft een rijke smaak en een schuimlaagje bovenop, de crema. Het is de basis voor veel andere koffiedranken.
Extractie is het proces waarbij water de smaken en oliën uit de koffiebonen haalt tijdens het zetten. Hoe langer de extractie, hoe sterker de koffie. Bij te korte extractie proef je vaak een zure smaak, terwijl te lange extractie kan zorgen voor een bittere smaak. Het is de balans die de perfecte kop bepaalt!
Een espresso macchiato is een espresso met een klein scheutje gestoomde melk of melkschuim. “Macchiato” betekent letterlijk “gevlekt”, wat verwijst naar het “vlekje” melk dat de sterke espresso verzacht.
E-grade koffiebonen zijn van de lagere kwaliteit en bevatten vaak veel defecten, zoals beschadigingen of onrijpe bonen. Deze bonen worden meestal gebruikt voor goedkopere koffiesoorten of instantkoffie. De smaak is minder complex en vaak minder aangenaam dan bij hogere kwaliteitsklassen, zoals AA of AB.
Etching is het tekenen van fijne latte art met een ‘pen’. Etching wordt vaak toegepast bij complexe figuren om bijvoorbeeld het dier meer expressie te geven. Met etching kun je heel gedetailleerd tekenen.
Bij het zetten van een espresso stroomt heet water onder druk door de fijngemalen koffie. Tijdens dit proces worden smaken en aroma’s uit de koffie onttrokken, dit heet extraheren.
F
Een flat white is een koffie met een dubbele espresso (soms ristretto) en gestoomde melk, afgewerkt met een dunne, zijdezachte schuimlaag. Het is romig en vol van smaak, maar minder schuimig dan een cappuccino.
Fermentatie is het proces waarbij de koffiebonen na de oogst worden gefermenteerd om smaken te ontwikkelen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een natte verwerking, waarbij de bonen in water worden geweekt, en natuurlijke bacteriën en gisten helpen de smaken beïnvloeden. Fermentatie kan de smaak van de koffie verrijken, waardoor er meer complexiteit en diepte in de uiteindelijke kop koffie komt.
First crack is het moment tijdens het branden van de koffiebonen wanneer ze beginnen te “barsten” door de hitte. Het gebeurt meestal rond de 200°C en is een belangrijk signaal voor de brander. Na de first crack verandert de smaak van de koffie, en het is het moment waarop de bonen beginnen te ontwikkelen naar lichte en medium branding. Het geluid van de crack klinkt als popcorn dat in een pan knapt!
Funnels (trechters) worden gebruikt bij het zetten van koffie, vooral bij handmatige zetmethodes zoals pour-over. Ze helpen het water gelijkmatig over de gemalen koffie te gieten, zodat je een consistent extractieproces krijgt. Een funnel zorgt ervoor dat het water goed door de koffie stroomt en voorkomt dat de koffie verkeerd extraheren, wat de smaak kan beïnvloeden. Het maakt het zetten van koffie net wat makkelijker en preciezer!
De French press is een filtermethode. Deze methode wordt al jaren gebruikt en is ideaal voor op vakantie. Bij deze filtermethode druk je de gemalen koffie met een ijzeren filter naar beneden, waardoor je bovenin de kan de filterkoffie overhoudt.
Het smaakwiel is een handige tool tijdens het cuppen, waarmee je specifieke smaken kunt identificeren. Het helpt om aroma’s en smaken van koffie te benoemen.
G
Geisha is een van de meest gewilde koffiesoorten, bekend om zijn bloemige en fruitige aroma’s. De beste Geisha farms vind je in Panama.
Voordat je een koffie kunt zetten, moet je de koffiebonen altijd malen. Hierdoor worden smaken beter opgenomen door het water.
Het beoordelen van koffie op basis van smaak, aroma en kwaliteit. Een Q-grader voert deze beoordeling uit en noteert de resultaten op een scoresheet. Koffie met een score van 80+ punten kan worden geclassificeerd als specialty coffee.
H
Hario is een merk en is vooral bekend van de V60 filtermethode. Naast deze filtermethode verkopen ze ook andere accessoires.
Hulling is het proces waarbij de gedroogde buitenlaag van de koffieboon wordt verwijderd, meestal na het drogen. Bij natural koffie is dit de hele schil en vruchtvlees, en bij washed of honey koffie alleen het parchment (de perkamentlaag). Het is een belangrijke stap om de groene koffiebonen klaar te maken voor export en branding.
Honey process koffie is een verwerkingsmethode waarbij de koffiebes deels van zijn schil wordt ontdaan, maar het plakkerige vruchtvlees (de “mucilage”) op de boon blijft tijdens het drogen. Dit geeft de koffie een zoetere en vollere smaak, met kenmerken tussen washed en natural koffie in. De naam “honey” verwijst naar de kleverige textuur, niet naar echte honing.
High end coffee verwijst naar premium koffie van uitzonderlijke kwaliteit. Dit zijn vaak specialty koffies die zorgvuldig zijn geteeld, geoogst en verwerkt. Ze hebben unieke smaken, zoals fruitig, bloemig of nootachtig, en komen vaak van specifieke regio’s of boerderijen die bekend staan om hun vakmanschap. Deze koffies worden vaak beoordeeld met een score van 80 punten of hoger, en worden meestal verkocht tegen een hogere prijs door hun exclusieve en verfijnde smaakprofielen.
I
De inverted method is een zetmethode waarbij je de koffiezetter (zoals een Aeropress) ondersteboven gebruikt. In plaats van het water door de koffie te persen zoals normaal, wordt de koffie eerst in de zetter geplaatst en het water erbij gevoegd, waarna je het apparaat omdraait en het door de filter drukt. Deze methode zorgt voor een langere extractie, wat resulteert in een vollere en meer intense smaak.
Infusie bij koffie verwijst naar een techniek waarbij extra smaken (zoals kruiden, fruit of likeuren) aan de koffiebonen worden toegevoegd, meestal tijdens fermentatie of droging. Dit gebeurt vaak bij speciale koffies om unieke aroma’s te creëren. Het is controversieel omdat het de natuurlijke smaak van de boon kan maskeren.
Instant coffee is oploskoffie die wordt gemaakt door gezette koffie te dehydrateren tot poeder of korrels. Je hoeft het alleen met heet water te mengen om direct koffie te drinken, zonder te filteren of zetten. Het is snel en handig, maar heeft vaak een minder rijke smaak dan versgezette koffie.
J
Jamaica Blue Mountain: Een van de beroemdste en duurste koffiesoorten ter wereld, afkomstig uit de Blue Mountains van Jamaica. Deze koffie staat bekend om zijn milde smaak en lage zuurgraad.
K
De koffieboon is het zaad van de koffiebes, de vrucht van de koffieplant. Na de oogst wordt de boon verwerkt en gebrand om de smaken te ontwikkelen die we kennen in koffie. Er zijn verschillende soorten koffiebonen, zoals Arabica en Robusta, die invloed hebben op de smaak, de intensiteit en de kwaliteit van de koffie. De boon is het belangrijkste ingrediënt voor elke kop koffie, en de manier van branden en zetten bepaalt de uiteindelijke smaak!
Een koffiebonenmolen is een apparaat waarmee je koffiebonen maalt voordat je ze zet. Het malen van de bonen vlak voor het zetten zorgt voor de meest verse smaak. Hoe fijner of grover je maalt, hoe sterker of milder je koffie zal zijn. Het kiezen van de juiste maling voor je zetmethode is belangrijk voor de smaak!
Een koffieblend is een mix van koffiebonen uit verschillende herkomsten of variëteiten. Het doel is om een gebalanceerde smaak te creëren die consistent blijft, met bijvoorbeeld zoetheid, body en zuurheid in evenwicht. Blends worden vaak gebruikt in espresso’s en commerciële koffies.
L
Latte art is het kunstwerk dat je kunt maken met melkschuim op een kopje latte of cappuccino. Het ontstaat door gestoomde melk zorgvuldig in de koffie te gieten, waardoor patronen of afbeeldingen zoals hartjes, rozen of bladen verschijnen. Het is niet alleen mooi, maar de techniek achter latte art helpt ook om de textuur van de melk perfect af te stemmen voor een rijke smaak.
Koffie met een lage zuurgraad (lage aciditeit) heeft een zachte, milde smaak zonder scherpe of citrusachtige tonen. Dit komt vaak voor bij donker gebrande bonen of koffies uit lage hoogtes, zoals Brazilië of Sumatra. Het wordt vaak gewaardeerd door mensen die een vollere, rondere kop koffie verkiezen.
Lichte branding (light roast) betekent dat de koffiebonen korter en op lagere temperatuur worden gebrand, waardoor ze een lichte kleur en droge textuur behouden. Dit type branding benadrukt de oorspronkelijke smaken van de boon, zoals fruitige of bloemige tonen, en heeft vaak een hogere zuurgraad. Het bevat meestal iets meer cafeïne dan donkerdere brandingen.
M
MH (Matured High) en ML (Matured Low) zijn termen die verwijzen naar de kwaliteit van de koffiebonen, gebaseerd op hun rijpheid en verwerking. MH bonen zijn van hogere kwaliteit en worden vaak langer gerijpt voor een betere smaakontwikkeling. ML bonen hebben een lagere kwaliteit en kunnen minder complex in smaak zijn. Deze grading helpt branders en kopers om te bepalen welke bonen het beste passen bij hun product of merk.
Maalgraad verwijst naar de grootte van de gemalen koffiebonen, en het heeft invloed op de smaak van je koffie. Een fijne maling is geschikt voor espresso, terwijl een grove maling beter is voor bijvoorbeeld French press. Hoe fijner de maling, hoe sneller de extractie, en hoe grover de maling, hoe langzamer het water door de koffie stroomt.
Mandheling is een type koffie afkomstig van het Indonesische eiland Sumatra. Het staat bekend om zijn rijke, aardse smaken met tonen van kruiden, tabak en een lichte rokerigheid. Mandheling-koffie heeft vaak een volle body en een lage zuurgraad, wat het een populaire keuze maakt voor liefhebbers van een zware, krachtige smaak. De bonen worden vaak geassocieerd met de traditionele wet-hulling verwerkingsmethode, die bijdraagt aan de unieke smaakprofielen.
“Macchiato” betekent letterlijk “gevlekt” in het Italiaans, wat verwijst naar de “vlek” melk die de sterke koffie, in welke variant dan ook, verzacht.
Melk opschuimen is het verwarmen van melk met lucht om een romig, luchtig schuim te creëren. Dit wordt vaak gedaan met een stoompijpje en is essentieel voor dranken zoals cappuccino en latte. Het schuim maakt de koffie romiger en zachter van smaak.
Maceration bij koffie is een fermentatietechniek waarbij de koffiebessen (soms heel, soms gepeld) gedurende een bepaalde tijd in afgesloten tanks worden geweekt, vaak met beperkte zuurstof (anaeroob). Tijdens dit proces ontwikkelen zich complexe smaken door gecontroleerde fermentatie. Het resultaat is vaak een koffie met uitgesproken fruitige, wijnachtige of funky aroma’s.
Mondgevoel verwijst naar hoe koffie aanvoelt in je mond, los van smaak, bijvoorbeeld romig, stroef, waterig of zijdezacht. Het wordt beïnvloed door factoren zoals body, oliegehalte, extractie en zetmethode. Een vol mondgevoel voelt rijk en zwaar aan, terwijl een licht mondgevoel juist dun en fris overkomt.
Een moka pot is een metalen espressopotje dat op het fornuis wordt gebruikt om koffie te zetten met stoomdruk. Het water in het onderste reservoir wordt verhit, waardoor stoomdruk ontstaat die het water door de gemalen koffie in het middenreservoir perst. Het resultaat is een sterke, rijke koffie, vergelijkbaar met espresso, maar iets minder geconcentreerd.
N
Natural processed koffie is een verwerkingsmethode waarbij de hele koffiebes, inclusief vruchtvlees, gedroogd wordt voordat de boon van de schil wordt verwijderd. Dit proces geeft de koffie vaak een zoetere, fruitigere smaak, met een vollere body. Het kan ook leiden tot meer complexe smaken, maar vereist zorgvuldige droogomstandigheden om kwaliteitsverlies te voorkomen.
Nitro coffee is koudgezette koffie die wordt vermengd met stikstofgas (Nâ‚‚) onder druk, wat resulteert in een romige textuur en een schuimige laag bovenop de koffie. Het stikstof zorgt voor een zachte, bijna bierachtige mondgevoel, met een subtiele zoetheid en een rijke smaak zonder extra suiker. Nitro coffee wordt vaak geserveerd uit een tap, net als bier.
O
Omniroast is een brandmethode die geschikt is voor verschillende zetmethodes, van espresso tot filterkoffie. De bonen worden zo gebrand dat ze zowel bij een hoge als lage extractie goed smaken, waardoor ze veelzijdig zijn voor verschillende koffiemakers. Het idee is om een balans te vinden die het beste van beide werelden biedt, ongeacht hoe je de koffie zet.
Opschenken is het overgieten van koffie of een andere drank in een kopje of glas. Het is het laatste stapje in het koffiezetproces, waarbij je de koffie uit je koffiezetter (zoals een espressomachine of koffiezetapparaat) in je kopje giet om van je vers gezette koffie te genieten!
Oogsten van koffie is het proces waarbij de rijpe koffiebessen van de koffieplant worden verzameld. Dit gebeurt meestal handmatig, door de bessen één voor één van de takken te plukken, of mechanisch, vooral op grotere plantages. De timing van de oogst is cruciaal, omdat rijpe bessen de beste smaak en kwaliteit leveren voor de koffieproductie.
Overextractie gebeurt wanneer koffie te lang in contact blijft met water tijdens het zetproces, waardoor te veel smaken uit de gemalen koffie worden gehaald. Dit kan leiden tot een bittere, onplezierige smaak, vaak met een wrange of te astringente afdronk. Het komt vaak voor bij te lange extractietijden, te fijne maling of te hoge watertemperaturen.
Van nature voorkomende zuren in koffie die bijdragen aan de smaak. Voorbeelden zijn citroenzuur, appelzuur, fosforzuur en chlorogeenzuur, deze zijn verantwoordelijk voor de frisheid en complexiteit van koffie.
P
PB (Peaberry) is een type koffieboon dat ontstaat wanneer er slechts één boon in een koffiebes zit in plaats van twee. Dit gebeurt meestal bij ongeveer 5% van de koffiebessen. Peaberry bonen zijn kleiner en ronder dan normale bonen, en ze worden vaak als van hogere kwaliteit beschouwd vanwege hun intense smaak. Peaberry koffie wordt vaak als een premium product gezien, omdat het unieke smaakprofielen heeft die zich goed ontwikkelen tijdens het branden.
Een percolator is een apparaat voor het zetten van koffie waarbij heet water door gemalen koffie wordt gepompt in herhaalde cycli. Het water komt vanuit een reservoir naar de bovenkant, druppelt door de koffie en valt terug in het reservoir om het proces te herhalen. Dit zorgt voor een sterke, rijke koffie, maar kan ook leiden tot overextractie als het niet goed gecontroleerd wordt.
In de koffiecontext verwijst “profiel” naar de specifieke smaakkenmerken van een koffie, zoals zuurheid, body, smaak, en aroma. Het koffieprofiel wordt beïnvloed door factoren zoals de herkomst van de bonen, de verwerkingsmethode, de brandingsgraad en de zetmethode. Een goed koffieprofiel is een gebalanceerde combinatie van al deze elementen die een unieke en aangename smaakervaring biedt.
Koffieproducenten zijn de mensen achter de eerste en misschien wel meest belangrijke stappen van het koffieproces. Ze telen de koffieplanten, oogsten de rijpe koffiebessen met de hand of machinaal en verwerken de bonen na de oogst. Dit gebeurt via methoden zoals wassen, drogen en fermenteren, die een grote invloed hebben op de uiteindelijke smaak van de koffie. Hun vakmanschap en zorg bepalen de kwaliteit en het karakter van de koffie die uiteindelijk in jouw kop belandt.
Pourover is een handmatige zetmethode waarbij heet water langzaam over gemalen koffie wordt gegoten, meestal met een druppelaar zoals een V60 of Chemex. Het water trekt door de koffie en filter, waarbij het de smaken en oliën uit de koffiebonen extraheren. Deze methode biedt controle over de zetparameters (zoals watertemperatuur en -snelheid), wat resulteert in een heldere, gebalanceerde en vaak meer gedefinieerde smaak.
Een portafilter is het handvat met filtermandje dat wordt gebruikt in espressomachines om de gemalen koffie vast te houden. Het wordt stevig in de machine geplaatst en onder hoge druk wordt heet water door de koffie geperst om espresso te maken. Het heeft een belangrijk effect op de kwaliteit van de espresso, afhankelijk van de manier waarop de koffie is aangestampt en de maling.
Q
Een Q-Grader is een gecertificeerde koffie-expert die getraind is in het proeven en beoordelen van koffie op basis van een gestandaardiseerd systeem, de SCA (Specialty Coffee Association) methodologie. Ze evalueren koffie op verschillende aspecten zoals geur, smaak, body, aciditeit en nasmaak. Het behalen van de Q-Grader-certificering vereist intensieve training en het slagen voor een strenge examenprocedure. Q-Graders spelen een belangrijke rol in de specialty koffiewereld, omdat ze helpen de kwaliteit van koffie te waarborgen en te classificeren. Wij interviewden Q-grader Judith!
Quakers, in de context van koffie, verwijst meestal naar de “Quaker beans,” wat een term is die wordt gebruikt om te verwijzen naar defecte of onrijpe koffiebonen die een lichtbruine kleur hebben. Deze bonen kunnen tijdens het branden een ongewenste, grasachtige smaak afgeven, die vaak wordt geassocieerd met lage kwaliteit of minder smaakvolle koffie. Het is iets waar branders voorzichtig mee moeten zijn, omdat het de uiteindelijke smaak van de koffie kan beïnvloeden.
De term “Quaker” komt van het feit dat deze bonen vaak een blekere kleur hebben, die wordt vergeleken met de kleding van de Quakers, een religieuze groep die bekend staat om hun eenvoudige, grijze kleding.
R
De naam robusta wordt gebruikt om naar koffiebonen te verwijzen die uit de bessen van de coffea canephora plant komen. Deze boon wordt commercieel ingezet, omdat de boon minder beïnvloedbaar is door externe omstandigheden en goed tegen ziektes kan. Hierdoor is de boon veel goedkoper, maar de smaak is ook veel minder lekker. In robusta koffie zit 2x meer cafeïne dan in Arabica koffie.
De roast date (brand datum) is de specifieke dag waarop de koffiebonen zijn gebrand. Deze datum is belangrijk omdat de versheid van de koffie sterk afhangt van hoe recent de bonen zijn gebrand. Koffiebonen beginnen snel smaak te verliezen na het branden, dus het wordt aanbevolen om koffie 2 tot 12 weken na branding te consumeren voor de beste smaakbeleving. Het is een handige manier voor consumenten om de versheid van de koffie te beoordelen.
Ristretto is een espresso die met minder water wordt gezet, waardoor de koffie meer geconcentreerd en sterker is. Het resultaat is een kortere, intensere shot met een vollere smaak en minder bitterheid dan een standaard espresso. Ristretto wordt vaak gewaardeerd door koffieliefhebbers die van een rijke, krachtige smaak houden, maar zonder de scherpe bitterheid van een te lange extractie.
De verhouding tussen koffie en water, bijvoorbeeld bij een espresso (1:2). DIt betekent dat voor elke gram gemalen koffie er twee gram espresso wordt geëxtraheerd.
S
Als je dit op een zak met koffiebonen ziet staan, zijn de bonen afkomstig van één plantage.
Koffiebonen van single-origin komen uit hetzelfde koffieproducerende land of regio.
De SEA-score meet hoe duurzaam en milieuvriendelijk de koffie is geproduceerd. Hoe hoger de score, hoe beter de koffie op sociaal en ecologisch vlak. Het helpt consumenten om verantwoorde keuzes te maken.
De Specialty Coffee Assoiation is een internationale organisatie die professionals en bedrijven binnen de specialty coffee-industrie met elkaar verbindt. Ze zetten zich in voor educatie, kwaliteitsstandaarden, kampioenschappen en de ontwikkeling van de koffiesector.
Koffie die tijdens een cupping een score van minimaal 80 punten behaalt, volgens de standaarden van de SCA. Specialty coffee staat synoniem voor hoge kwaliteit, unieke smaakprofielen en zorgvuldige verwerking.
Een smaakprofiel beschrijft de specifieke smaken en aroma’s die je in een koffie kunt proeven. Het omvat kenmerken zoals zoetheid, bitterheid, zuurheid, body (mondgevoel) en nasmaak. Elk koffieprofiel is uniek, afhankelijk van factoren zoals de oorsprong van de bonen, het brandproces en de zetmethode.
Second crack is een term die wordt gebruikt in het brandproces van koffiebonen. Het verwijst naar het moment tijdens de branding wanneer de bonen beginnen te breken of “kraken” voor de tweede keer, vaak na de eerste crack. Dit gebeurt meestal bij hogere temperaturen en duidt op een verder gevorderde brand. Na de second crack begint de koffieboon donkerder te worden en ontwikkelt het een olieachtige textuur, wat resulteert in een meer intense, rokerige smaak. Bonen die tijdens of na de second crack worden gebrand, worden meestal geclassificeerd als donker gebrand.
Het branden van kleine hoeveelheden koffie om de smaak en kwaliteit te testen. Dit gebeurt met speciale sample branders, zoals de Ikawa, en helpt koffieprofessionals bij het selecteren van de beste bonen.
Het proces waarbij melk wordt opgeschuimd door lucht toe te voegen. Dit gebeurt in de eerste fase van het stomen, waarbij de stoompijp net op het oppervlëk van de melk blijft om egaal melkschuim te creeren.
T
TT Grade koffie bestaat vaak uit de kleinere bonen van de hogere kwaliteitsgraden zoals ‘AA’, ‘AB’ en ‘E’. Het zijn meestal de lichtste bonen, maar TT Grade is over het algemeen de laagste kwaliteit, aangezien het vaak bestaat uit gebroken stukjes en schilfers van andere bonen. Het wordt daardoor als minderwaardig beschouwd in vergelijking met de hele, grotere bonen.
“T Grade” is een term die vaak gebruikt wordt in de koffie-industrie om de kwaliteit van groene koffiebonen te classificeren. Het verwijst naar een bepaald kwaliteitsniveau dat is gebaseerd op de grootte, het uiterlijk en de afwezigheid van defecten in de bonen. “T” kan bijvoorbeeld staan voor “Top” of een andere kwaliteitsclassificatie, afhankelijk van het land van herkomst. Dit type classificatie helpt branders en kopers bij het kiezen van koffiebonen met de gewenste eigenschappen voor specifieke smaakprofielen en toepassingen.
Third Wave Coffee is een beweging die koffie behandelt als een speciaal product, net als wijn. Het gaat om het kiezen van de beste bonen, het zorgen voor duurzame productie en het ontdekken van de unieke smaken van koffie uit verschillende gebieden. Het doel is om koffie van hoge kwaliteit te maken en te genieten van de verschillende smaken die koffie kan bieden.
Tamping is het aandrukken van de gemalen koffie in de portafilter van een espressomachine. Dit wordt gedaan met een tamper om ervoor te zorgen dat de koffie gelijkmatig en stevig is aangedrukt, zodat het water gelijkmatig door de koffie kan stromen. Dit helpt bij het creëren van een consistente en smaakvolle espresso.
Tasting notes (proefspecificaties) zijn beschrijvingen van de smaken en aroma’s die je ervaart bij het drinken van koffie. Deze notities kunnen verschillende elementen omvatten, zoals fruitigheid, bloemigheid, chocolade, noten, of zelfs specerijen. Ze helpen koffieliefhebbers, barista’s en branders de unieke eigenschappen van een koffie te begrijpen, vaak met termen zoals “helder,” “romig,” “zoet,” of “bitter.” Het doel is om de complexiteit van de koffie te vangen en te communiceren hoe de verschillende smaken zich ontwikkelen in de mond.
U
Unwashed coffee, ook wel “natural” of “dry processed” koffie genoemd, is een verwerkingsmethode waarbij de hele koffiebes (met het vruchtvlees) gedroogd wordt zonder de bonen eerst te ontpellen. De koffiebonen worden dus met hun schil en vruchtvlees gedroogd voordat ze worden gepeld, wat resulteert in een meer fruitige, zoetere smaak. Deze methode kan een complexer smaakprofiel opleveren, maar het vereist zorgvuldige controle tijdens het drogen om fermentatieproblemen of kwaliteitsverlies te voorkomen.
Umami is een van de vijf basissmaken (naast zoet, zuur, bitter en zout) en wordt vaak omschreven als een hartige, volle, “vlezige” smaak. In koffie kan umami zich uiten als een rijke, diepe smaak die een zekere smaakintensiteit toevoegt, vaak samen met een volle body en weinig zuurgraad. Het wordt vaak geassocieerd met koffies die een complex profiel hebben, bijvoorbeeld koffie uit bepaalde regio’s of met specifieke verwerkingsmethoden, zoals natural processed koffie.
V
De V60 is een handmatige manier om koffie te zetten met een speciaal filter. Het zorgt ervoor dat het water gelijkmatig over de koffie stroomt, wat zorgt voor een frisse en heldere smaak. Het is populair bij mensen die graag controle hebben over hoe hun koffie wordt gezet en er een ritueel van willen maken.
In de koffiecontext verwijst variëteit naar de specifieke soort of cultivar van de koffieplant, die bepaalt hoe de koffie groeit, zich ontwikkelt en smaakt. Er zijn veel verschillende koffievariëteiten, zoals Arabica en Robusta, maar ook subvariëteiten binnen Arabica, zoals Bourbon, Typica en Geisha. Elke variëteit heeft zijn eigen unieke eigenschappen die van invloed zijn op de smaak, zoals zoetheid, zuurheid, body en complexiteit, en de keuze van variëteit kan sterk bijdragen aan het uiteindelijke smaakprofiel van de koffie.
Viscositeit verwijst naar de dikte of stroperigheid van een vloeistof. In de context van koffie beschrijft het hoe “dik” of “dun” de koffie aanvoelt in de mond. Koffie met een hoge viscositeit heeft een volle, rijke textuur (bijvoorbeeld een espresso of een goed gebrouwen koffie met veel body), terwijl koffie met een lage viscositeit dunner en wateriger kan aanvoelen. De viscositeit van koffie wordt beïnvloed door factoren zoals de gebruikte zetmethode, de koffiebonen en de extractie.
Een kolk in de melk tijdens het schuimen. Deze beweging zorgt ervoor dat grote luchtbellen verdwijnen en zijdezacht melkschuim ontstaat, perfect voor latte art.
W
Walsen is het draaien van je kopje nadat je espresso hebt ingeschonken. Dit helpt de crema (het gouden schuimlaagje bovenop de espresso) zich beter te mengen en zorgt voor een mooie, gelijkmatige textuur. Het is een techniek die soms wordt gebruikt om de espresso in je kopje gelijkmatig te verdelen, vooral bij het maken van latte art.
Waterhardheid verwijst naar de hoeveelheid mineralen, vooral calcium en magnesium, die in het water zitten. Hoe harder het water, hoe meer mineralen het bevat. Dit heeft invloed op de smaak van je koffie en de werking van je apparatuur. Hard water kan kalkafzetting veroorzaken in je koffiezetapparaat, terwijl zacht water soms minder smaakvolle koffie kan maken. De ideale waterhardheid voor koffie ligt tussen 50 en 150 mg/liter.
Washed coffee, of nat verwerkte koffie, is een methode waarbij de koffiebonen na het oogsten worden ontdaan van het vruchtvlees met water. Dit proces zorgt voor een schoner smaakprofiel, met helderdere, fruitigere smaken en een hogere zuurgraad. Het wordt vaak gebruikt bij specialty koffie, omdat het de complexe smaken van de boon beter naar voren brengt.
Y
Yield is de verhouding tussen de hoeveelheid gemalen koffie die je gebruikt en de hoeveelheid koffie die je daadwerkelijk zet. Bijvoorbeeld, bij het zetten van espresso is het belangrijk om de juiste hoeveelheid water te gebruiken voor de gemalen koffie, zodat je een evenwichtige en smaakvolle koffie krijgt. Het verwijst dus naar de hoeveelheid koffie die uit de gemalen bonen komt.
Z
“Zesty” is een term die in de koffiewereld gebruikt wordt om een levendige, pittige of frisse smaak te beschrijven. Het verwijst vaak naar een smaak die een beetje scherp of citrusachtig is, met een verfrissende en opwekkende kwaliteit. Koffies die als “zesty” worden omschreven, hebben vaak een uitgesproken zuurheid, die doet denken aan fruitige of bloemige tonen, en een heldere, levendige afdronk.
Zero waste in de koffiewereld verwijst naar praktijken die gericht zijn op het minimaliseren van afval tijdens de productie, verpakking en consumptie van koffie. Het doel is om zoveel mogelijk herbruikbare of recycleerbare materialen te gebruiken en afval te verminderen. Dit kan onder andere betekenen dat je koffiedik hergebruikt voor compost, biologische koffiebonen zonder chemische middelen te kopen, of koffiepads en -zakken vermijdt door bijvoorbeeld een herbruikbaar koffiefilter te gebruiken. Zero waste stimuleert een duurzamere benadering van koffieproductie en consumptie.
